Egbertus van Cammen (2)
Dit is de derde aflevering in een serie over Egbertus van Cammen, de oprichter van Hoogstraten in Gerkesklooster. Deze keer werk ik zijn afkomst uit en die van zijn eerste vrouw.
Update: De inhoud van dit artikel is op 31-01-2017 ingrijpend gewijzigd naar aanleiding van nieuwe inzichten / bronnen.
Egbertus was predikant, laatst in Gerkesklooster en was volgens Romein (naamlijst predikanten) afkomstig uit Leeuwarden. Hij woonde in 1715 echter al in de stad Groningen. In eerste instantie heb ik daar dan ook gezocht naar een huwelijk. Helaas, dat was onvindbaar. Dan maar terug naar Leeuwarden. Daar was een grote, van oorsprong doopsgezinde, Van Kammen-familie woonachtig, het nageslacht van Gosse Oedses en Dirkje Stevens. Er bestaat een relatie met het Groningse. Een zoon, Oeds van Kammen woonde later in Nieuwe Pekela en was getrouwd met Geesje Sonius. Helaas, Egbertus was niet aan deze familie te koppelen. De achternaam van Kammen of van Cammen leidde in Friesland en Groningen niet tot een mogelijke afstamming. Ook de achternaam van Sara zijnde Wijland(t) of Wiland(t) gaf geen oplossing.
Pas nadat ik alleen maar op de voornamen Egbert en Sara zocht diende zich een mogelijke kandidaat aan. Op 22 juli 1714 ondertrouwden in Leeuwarden Egbert Cents uit Leeuwarden en Sara Isaacs uit Amsterdam. Ze kregen attestatie om in Amsterdam te trouwen. Egbert Cents was ten tijde van dat huwelijk glasmaker. Dus heb ik dit stel nader bekeken, wie weet …….
Egbert Cents is een zoon van Cent (ook Sent) Meinerts en Maaike Egberts, die in 1690 in Leeuwarden in de NG-kerk trouwden, na eerst voor het gerecht in ondertrouw te zijn gegaan. Helaas, een doopdatum van Egbert was niet te vinden. Wel weten we dat Egbertus van Cammen omstreeks 1692 was geboren.
Bij de ondertrouwinschrijving in Amsterdam staat vermeld dat Egbert Sents uit Leeuwarden, glazemaker, oud 23 jaar in de Tuijnstraat te Amsterdam, geassisteerd met zijn moeder Maijke Egberts in ondertrouw gaat met Sara Isacks van Amsterdam, oud 33 jaar, “op de Lijdsegracht, ouders doot, geassisteerd met haar halve suster Evertje Boom.”
ondertrouw Egbert Sents en Sara Izaaks
Sent Meinerts wordt in 1700 vermeld in een Leeuwarder hypotheekboek als man van Maaike Egberts. Maaike en haar zuster Janke Egberts, de weduwe van Dirk Hollander, in leven apotheker in Leeuwarden, maken dan een onderlinge scheiding. Ze zijn dochters en erfgenamen van wijlen Egbert Alberts. Sent Meinerts staat in de akte vermeld als meester wolkammer. Ook uit 1700 dateert een andere akte in dat hypotheekboek waarbij Buwe Andles, koemelker binnen Leeuwarden, 200 gulden te vorderen heeft van Sent Meinderts, meester wolkammer en Maijke Egberts echtelieden. Egbert Alberts was vleeshouwer en was in 1661 getrouwd met Janke Harmens, die in 1681 hertrouwde met de slachter Lieuwe Everts. De namen van de kinderen van Egbert Alberts en Janke Harmens waren Broer (ook vermeld als Bouwe), Sjoerd, Janke, Maaike en Trijntje Egberts. Toen in 1682 een autorisatieacte werd opgemaakt wordt Harmen Wilties als bestevader (grootvader) vermeld, hij was de vader van Janke Harmens. In een andere autorisatieakte uit 1684 werd Pieter Jeltes als oom van de kinderen vermeld. Van grootvader Harmen Wilties, die koopman was op het Vliet in Leeuwarden, werd de boedelinventaris opgemaakt op 19 december 1684.
Cent Meinerts (1665-?) is zeker een zoon van Meinert Cents en Grietje Sjoukes. In 1687 werd in Leeuwarden een autorisatieacte opgemaakt, ten behoeve van een te maken boedelscheiding tussen Baukje Meinerts 12 jaar oud, Sjouke Meinerts 20 jaar oud en Cent Meinerts 22 jaar oud en hun vader Meinert Cents wegens moederlijke goederen. Tot curator werd benoemd een volle oom van de kinderen, zijnde Edger Sjoukes, burger te Bolsward. Meinert Cents was in 1662 in Leeuwarden getrouwd met Grietje Sjoukes. In 1686 hertrouwde Meinert Cents in Leeuwarden met Jetske Tjeerds uit Grouw. Bij die inschrijving is vermeld dat Meinert Cents wolkammer was. Op 17 mei 1687 werd de boedelinventaris van Grietje Sjoukes opgemaakt. Meinert Cents wordt dan vermeld als koopman en uit de boedelinventaris blijkt dat er een winkelvoorraad kousen en wol aanwezig was. Van geen van de drie genoemde kinderen van Meinert en Grietje is een doopakte terug te vinden.
Meinert Cents is waarschijnlijk weer een zoon van Cent Juws, die in 1624 in Leeuwarden trouwde met Bauck Meinerts. Cent Juws was toen afkomstig uit Cornjum. Ook van dit echtpaar vinden we geen doopinschrijvingen terug. Baukje Meinerts hertrouwde in 1649 met Gerben Jelles uit Akkrum.
Zoals gezegd, nergens is een doopinschrijving te vinden. Wel zijn veel van de huwelijken voor het gerecht van Leeuwarden bevestigd. Iets wat we vaak zien bij doopsgezinde families. Daarvan zou hier dus wel eens sprake kunnen zijn.
Zo kom ik dan in de mannelijke lijn tot een verwantschapslijn van Cent Jouws via Meinert Cents, Cent Meinerts naar Egbert Cents. Vast staat dat voor het grootste deel, alleen de eerste generatie is onzeker. Stel dat Egbert Cents toch dezelfde is als Egbertus van Cammen dan kan diens achternaam verklaard worden uit het beroep wolkammer dat zowel vader als grootvader uitoefenden. Egbert Cents zelf was, zoals vermeld bij zijn huwelijk, glasmaker.
En Sara Wieland dan? Egbert Cents trouwde in 1714 met Sara Isaacs, die vermeld werd zonder achternaam. Sara kwam toen uit Amsterdam van de “Lijdsegracht”, was 33 jaar oud en dus geboren rond 1681. Haar ouders waren op dat moment al overleden en ze liet zich assisteren bij de ondertrouw door haar halfzuster Evertje Boom. Dit is de Evertje die op 13 december 1676 in Amsterdam werd gedoopt als dochter van Evert Jans en Klaartje Jans. Evert Jans en Klaartje Jans trouwden in 1672 in Amsterdam. Klaartje Jans hertrouwde in 1677 met Isaac Welant. Bij de doop van een andere dochter van Klaartje Jans, Aaltje, in 1675 wordt vader Evert Jans met de achternaam Boom vermeld. Als Evert Jans Boom werd hij op 25 mei 1676 op het Karthuizer kerkhof in Amsterdam begraven.
ondertrouwinschrijving Isaac Wielant en Claartje Jans
In Amsterdam liet Isaac Wielandt in 1683 in de NG-kerk een zoon Barent dopen, zijn vrouw was Klaartje Jans. Het heeft enige moeite gekost een doopakte van Sara te vinden omdat daarin de achternaam abusievelijk werd geïndexeerd als Vrijlant. Sara Isaacs Wieland werd gedoopt op 26 februari 1679 in de Westerkerk. Als moeder wordt Klaartje Jans vermeld en de doopgetuigen waren (grootmoeder) Sara IJsacks en (oom) Joannes Wilant.
doopinschrijving Sara Wijlant
Isaac Wijlant was sijgrijnwerker ofwel zijdegreinwerker. Zijn broer Johannes (gedoopt als Jan) was zijdegrofgreinwerker. De broers werkten dus in de textiel. Zijdegrein werd vooral gebruikt voor het maken van lint op hoeden en dergelijke. Isaac werd begraven op 23 april 1687 op het Karthuizer kerkhof. Daarbij werd hij ingeschreven als Isaac Barents Wielant. Bij zijn huwelijksaangifte met Klaartje Jans werd Isaac geassisteerd door zijn moeder Saartje Isaacs. Isaac Barents werd gedoopt op 3 september 1656 in Amsterdam als zoon van Barent Jans en Saartje Isaacs. Zijn ouders waren daar op 17 mei 1653 getrouwd. Vader Barent Jans was kistenmaker. Dit is waarschijnlijk dezelfde Barent Jans die in 1649 werd ingeschreven als poorter in Amsterdam. Daarbij wordt het beroep kistenmaker ook vermeld en hij was afkomstig uit Zutphen.
In 1685, 1686 en 1687 werden in Amsterdam drie kinderen van Isaac Wilant en Maijke (Marijke) Charnel (Senel, Cernels, Scherneel) gedoopt in de NG-kerk waaronder weer een Barent. De jongste van de drie werd Isaac genoemd naar zijn intussen overleden vader. Isaac en Maijke waren in 1684 getrouwd, waarbij vermeld werd dat Isaac weduwnaar was van Klaartje Jans. Maaikes vader was de uit Antwerpen afkomstige Poulus Cerné.
Daarmee is duidelijk wie de voorouders waren van het echtpaar Egbert Cents en Sara Isaacs Wijlant. Wat resteert is het leveren van het bewijs dat Egberts Cents dezelfde is als dominee Egbertus van Cammen. Er zijn sterke aanwijzingen dat dit inderdaad het geval is. Die aanwijzingen vond ik in een contract uit het jaar 1755 dat genoteerd werd in het Nedergerechtsarchief van Achtkarspelen waarbij een zekere Eva Boom al haar goederen, behalve haar meubels en kleren die ze mag blijven gebruiken, afstond aan dominee Egbertus van Cammen te Gerkesklooster, waarvoor deze aannam haar te zullen onderhouden. Eva Boom was “met de woninge van Amsterdam gekomen in Gerkesklooster”. Tot haar dood zou Egbertus, of zijn erfgenamen, 120 caroliguldens per jaar betalen aan Eva, elk kwartaal 30 gulden. In het contract staan termen als “zoo lange als onse zuster Eva Boom leeft” en “als zuster Eva Boom verstorwen is”. Gelet op familierelatie als zuster kan dit volgens mij (red.) niemand anders zijn dan Evertje Boom, dochter van Evert Jans Boom en Klaartje Jans. Via hun gezamenlijke moeder Klaartje Jans is ze een halfzuster van Sara Isaacs Wijlant (Wieland).
Eindconclusie:
Dominee Egbertus van Cammen is dezelfde als Egbert Cents. De achternaam Van Cammen is ontleend aan het beroep wolkammer van zijn vader en grootvader.
Sara Isaacs, de vrouw van Egberts Cents is een dochter van Isaac Wieland (Welant) en Klaartje Jans uit Amsterdam en een kleindochter van Barent Jans en Sara Isaacs.
____________________
Er volgt nog een laatste aflevering in deze serie, “wordt verwacht” zeg ik dan maar.
GEERT SINES 
Recente reacties