Op zoek naar juffertjes
‘k Was al een langere tijd niet meer op zoek geweest naar juffertjes. Over de locatie heb ik nog wel getwijfeld want in het Wijnjeterperschar, waar ik meestal naar juffers zoek, is door de grote verbouwing het één en ander verdwenen aan kreupelhout en dergelijke, zodat je bent aangewezen op de massaal aanwezige pitrussen en grassen rondom de vennen. Dat leidt vaak tot zeer onrustige fotografische achtergronden. Ik had mee daarom voorgenomen alleen foto’s te maken als de achtergrond redelijk rustig is en toch maar naar “it Skar” te gaan. Bovendien wilde ik me concentreren op de rode juffers. Dat liep anders. De eerste waar ik echt tegen aan liep was een Lantaarntje.
Lantaarntje
Met op achterlijfsegment 8 een helder blauw “lantaarntje” terwijl de rest van die segmenten aan de bovenkant helemaal zwart is. Dan valt dat blauw op en daar heeft deze soort zijn naam aan te danken. Deze soort heeft ook tweekleurige pterostigma’s, de gekleurde vlekjes achterin de vleugels. Mede daardoor is hij redelijk eenvoudig te herkennen.
ptereostigma Lantaarntje
Nog beter te herkennen zijn de Koraaljuffers, behalve het rugschild is bij deze soort zo ongeveer alles rood, de snuit, de ogen, de poten en het achterlijf. Zelfs die pterostigma’s zijn rood.
Koraaljuffer
Het kostte zoals verwacht veel moeite ze tegen een redelijk rustige achtergrond vast te leggen en helemaal goed is dat ook niet gelukt, maar hier moest ik het dan mee doen.
Koraaljuffer
Met de laatste ben ik nog even in conclaaf geweest, “rustig maar, rustig maar” zodat ik ook die rode snoet goed kon vastleggen. Misschien toch de volgende keer maar eens ergens anders gaan zoeken.
Lantaarntjes
Na de Variabele waterjuffer van vorige week vandaag een aantal Lantaarntjes. Deze juffer ook heeft nogal wat kleurvariaties. Wat ze allemaal wel hebben is een felblauw “lantaarntje” op achterlijfsegment 8 (S8) en wat ze ook allemaal hebben is dat een volledig zwarte rug (bovenkant), behalve op S8. Verder hebben ze ook allemaal tweekleurige ptereostigma’s (de gekleurde vlekjes in de vleugels). Het meest eenvoudig om te herkennen is het standaard gekleurde mannetje zoals hieronder. De mannetjes hebben altijd duidelijk zichtbaar zwart-wit in die pterostigma’s. Bij vrouwtjes is dat contrast vaak veel kleiner. Dit onderstaande mannetje heeft dat zwart-wit, verder een volledig zwarte bovenkant van de rug, behalve dat blauwe “lantaarntje” op S8.
Lantaarntje (m)
Bij de volgende is het al wat moeilijker, de pterostigma’s zijn op de foto niet duidelijk zichtbaar. Mannetjes en vrouwtjes kunnen ook een groen borststuk hebben. Bij deze neig ik ook naar een mannetje.
Lantaarntje (m ?)
De volgende is een jong vrouwtje. Bij deze zijn ook de zwarte rug, het “lantaarntje” en de (minder contrasterende) tweekleurige pterostigma’s aanwezig.
Lantaarntje (v)
Als laatste nog een Lantaarntje die qua kleur tegen het paars aan zit. Het mindere contrast in de vleugelvlekjes wijst op een vrouwtje.
Lantaarntje (v)
Er zijn nog veel meer kleurvariaties in deze soort. Maar dat blauwe “lantaarntje” heeft ervoor gezorgd dat ze een begrijpelijke naam hebben gekregen.
Vrouwelijke lantaarntjes
Enkele weken geleden kreeg ik een Lantaarntje voor de lens. Ze vallen wel op met dat spreekwoordelijke blauwe “lantaarntje” op achterlijfsegment 8. Verder is de bovenkant van hun gehele achterlijf altijd zwart, behalve op segment 8, waar die bovenkant bij mannetjes altijd helder blauw is en bij vrouwtjes blauw, bruin of bijna zwart.
Lantaarntje (v) amorf
Ook hebben de Lantaarntjes tweekleurige pterostigma’s
Lantaarntje (v) amorf pterostigma
Opvallend zijn vooral ook bij Lantaarntjes de verschillende kleurvormen. En dan verschillen de jonge dieren ook nog eens van de oudere. De mannetjes zijn vrij eenduidig qua kleur, maar de vrouwtjes maken er bijna een modeshow van. Echter, het “nut” van die kleuren is een andere. Ik heb een aantal van die vrouwelijke Lantaarntjes in verschillende kleuren eens naast elkaar gezet.
Met veel rood: een jong vrouwtje in de vorm rufescens.
Lantaarntje (v)
Veel veel groen: Een volwassen vrouwtje in de vorm infuscans
Lantaarntje (v)
Nog eentje in rood, een jong vrouwtje rufescens
Lantaarntje (v)
Veel violet: een jong vrouwtje, vorm violacea.
Lantaarntje (v)
En er zijn nog meer kleurvormen, waarvan ik even geen foto beschikbaar heb. Vanwaar al die verschillende kleurvormen? Nou …, dat is uitgezocht:
De mannetjes zijn nogal paarlustig, wat veel energie kost, en de vrouwtjes hebben niet altijd zin. Daarom “kiezen / erven” vrouwtjes vaak een andere kleur dan de “algemeen gekleurde” dames. Als ze een kleur hebben die bijna gelijk is aan die van het mannetje worden ze minder vaak lastig gevallen, we noemen dit andromorf gekleurde vrouwtjes. Andomorf in tegenstelling tot gynomorf, dat zijn mannetjes die op vrouwtjes lijken, maar dat zie je bij Lantaarntjes eigenlijk niet.
De jonge vrouwtjes hebben vaak ook een andere kleur, waardoor ze ook minder vaak benaderd worden. Die verschillende kleurvormen hebben dus iets te maken met het ontlopen van lastige mannetjes.
Nu is dit zoals ik het opschrijf janboerefluitjes-wetenschap. De wetenschappelijk onderbouwde uitleg kan ik beter aan de wetenschappers zelf overlaten, klik hier.
Best interessant, dat is het, je kijkt ineens anders tegen al die verschillende kleuren aan.
GEERT SINES 
Recente reacties