Natuurfotografie, Streekgeschiedenis, Genealogie

Genealogie

Scheiding

In vervolg op een eerder blog, Tweesprong (klik hier) is de stand van zaken op dit moment als volgt:

Voorlopig (hoe lang weet ik nog niet) ga ik door met “geertsines” als natuurblog. Wel anders, minder vaak, met af en toe een nieuw bericht.

Zoals al werd vermoed (reactie op Tweesprong) ga ik op “geertsines” niet verder met het geschiedenisdeel. Dit omdat ik deze site in hoofdzaak voor foto’s blijf gebruiken.

Daarom heb ik met een ander weblog gestart, speciaal bedoeld voor het geschiedenisdeel van mijn hobby’s.

logo nieuwe site

Voor de gedeeltelijke opvolger van “geertsines” klik hier.

Advertentie

Het beschadigde testament

Fedde Roukes was een vooraanstaand persoon in de Grietenij Schoterland (nu Heerenveen). Hij was bijzitter (wethouder) in die Grietenij. In 1642 trouwde hij met Antje Wiebes. Zijn broer Ynse Roukes trouwde met Joukje Wiebes, een zuster van Antje Wiebes. Dat zag je vroeger (ook nu nog wel) vaker, kinderen uit het ene gezin die trouwden met kinderen uit een ander gezin.

Fedde en Antje kregen geen kinderen, daarentegen Ynse en Joukje wel. Fedde Roukes overleed op 18 april 1690 en zijn vrouw Antje Wiebes in 1702, beiden in Heerenveen, waar ze ook begraven werden.

In het jaar 1690 maakten Fedde en Antje een testament. Dat  testament vond ik terug in de archieven van het Hof van Friesland. In het jaar 1706 werd een afschrift gemaakt. Dat had enige voeten in de aarde want dat testament was gedeeltelijk verbrand. Desondanks is er best nog wel veel bewaard gebleven, zodat de bedoeling van dat testament wel duidelijk is.

Het was een vruchtgebruik-testament op langstlevende. Daarnaast werd bepaald dat er een aantal legaten moest worden uitbetaald.

  1. Waab Ynses vrouw van Sipke Wisses: 1000 caroligulden.
  2. Merkje Ynses: 900 caroligulden.
  3. Geijske Ynses: 900 caroligulden.
  4. Fedde Roukes, zoon van Rouke Ynses: 700 caroligulden.
  5. Ynse Roukes, zoon van Rouke Ynses: 200 caroligulden.
  6. Joukje Ynses vrouw van Klaas Jelles: de opbrengst van een stuk land in de Knijpe met uitsluiting van de echtgenoot Klaas Jelles. Indien Joukje overleed haar kinderen of anders verviel het legaat aan de andere erfgenamen.

Conclusie: deze eerste 6 erfgenamen waren kinderen / kleinkinderen van Ynse Roukes en Joukje Wiebes.

Verder legaten voor:

a. Ytske Wiebes, zuster van Antje Wiebes: jaarlijks een uitkering van 30 caroligulden zolang ze leefde en na haar overlijden Ytskes kinderen Wytske en Heere ….. elk eenmalig 100 caroligulden.

b. Wybe Annes, zoon van Anne Wiebes, een broer van Antje Wiebes: land in Het Meer en geld.

c. De gereformeerde armen van Heerenveen: 50 caroligulden.

Conclusie: Antje Wiebes had een zuster Ytske, een zuster Joukje en een broer Anne.

Universeel erfgenaam werd Wybe Ynses, zoon van Ynse Roukes en Joukje Wiebes en na het overlijden van Wybe Ynses diens zoon Ynse Wiebes.

Een verdere beschrijving staat in de bestanden hieronder.

Testament van Fedde Roukes en Antje Wiebes blad 1

Testament van Fedde Roukes en Antje Wiebes blad 2

Testament van Fedde Roukes en Antje Wiebes blad 3


Aangifte vergeten

In het jaar 1836 wilde Geert de Vries uit Ureterp trouwen met Fokje van Eik uit Drachten. Er moest eerst weer van alles geregeld worden, zoals dat gaat met een ondertrouw. De geboortedatum van Geert moest worden vastgesteld, van Fokje natuurlijk ook en de ouders van het aanstaande paar werden genoteerd. Nu was het vroeger gewoonte dat ouders toestemming moesten geven tot het aangaan van een huwelijk. Geert vertelde dat zijn vader was overleden. Dat moest met een overlijdensakte worden onderbouwd. Toen bleek dat van de vader van Geert geen overlijdensakte in de gemeente Opsterland, waar hij woonde, was te vinden. Die vader was Harmen Gerrits de Vries en deze zou volgens Geert in De Wilp (gemeente Marum) zijn overleden. Dus werd er in Marum navraag gedaan. Maar ook daar vond men geen overlijdensakte. Dat leverde problemen op, zo kon er niet worden getrouwd. Terwijl de jongelieden het zo goed hadden bedoeld. In de veengebieden in de grensstreek van Groningen, Drenthe en Friesland waren heel veel stellen niet getrouwd, ze woonden soms jarenlang samen en pas op latere leeftijd werd nog wel eens een huwelijk bevestigd, zie ook hier.

Maar in dit geval moest de fout worden hersteld. Alsnog, op 8 februari 1836 kwamen Willem Akkerman en Jacob Alserda uit de gemeente Marum opdraven en ze verklaarden bij het loket van de burgerlijke stand in hun gemeente zich nog heel goed te kunnen herinneren dat op 20 september 1827 ’s nachts om elf in het huis van Albert Douweszn. Douwes te Marum (De Wilp) was overleden Harmen Gerrits de Vries, oud 63 jaar, wonende te Ureterp. De aangifte werd  nu pas gedaan omdat Albert Douwes destijds vergeten was aangifte te doen. Ook de naam van de vrouw van Harmen de Vries wist men nog feilloos.

fragment overlijdensaangifte Harmen de Vries

De datum en het tijdstip zal ik maar niet al te letterlijk nemen, om dat na negen jaar nog precies te weten, dat is wel heel bijzonder, zeker als de overledene geen familie is. Daar ging het uiteindelijk ook niet om, het paar moest kunnen trouwen en op deze manier kon dat prima geregeld worden, al die regeltjes ook. Overigens denk ik dat de burgemeester van Marum coulant is geweest. Want om een paar getuigen zomaar op hun blauwe ogen te geloven, dat zou nu niet meer voorkomen.