Bijbel als trouwboekje
Tegenwoordig ben je vanaf je 18e volwassen, maar duurt de financiële afhankelijkheid nog tot het 21e jaar, voor zover ik weet. Dat was vroeger anders, je mocht voor je 25e niet zelfstandig zaken doen. Die leeftijd zie je steeds terug als de curatele over een weeskind werd beëindigd. Er was nog wel een mogelijkheid om “volwassen” te worden verklaard. Daarbij werd na een verzoek door de instanties bekeken of je de weelde van het “volwassen” zijn wel kon dragen. Als dat positief was werd er “veniam aetatis” verleend en mocht je in eigen zaken ageren.
Als in het jaar 1804 Pieter Jans, wolkammer te Drachten, veniam aetatis aanvraagt moet er door de commissaris Thomas Wieland namens het Hof van Friesland, eerst informatie worden ingewonnen om uit te zoeken hoe de levenswandel van Pieter is. Uit het onderzoek bleek dat Pieter Jans eerst het steenbakken zou leren, maar dat was te zwaar voor hem. Lichter was het beroep van wolkammer. Dat was Pieter later dan ook geworden. Vastgesteld werd ook hoe oud hij was. Dat ging moeilijk, Pieters ouders waren doopsgezind en dan werden de kinderen veel later, als volwassenen gedoopt.
Trouwboekjes om de precieze datum vast te stellen had men ook niet. Wel werd vaak in de familiebijbel bijgehouden wanneer de kinderen waren geboren. Veel van die oude bijbels zijn in de loop der tijd verdwenen. Af en toe duikt er weer eens eentje op in een onbekend archief.
In de hierboven genoemde portefeuille is een uitgescheurd blaadje uit zo’n familiebijbel opgenomen, waarop de geboortedata van de kinderen van Roeltje Pieters zijn opgeschreven. De echtgenoot van Roeltje wordt niet vermeld. Het is echter te herleiden dat het hier de kinderen van Jan Teijes en Roeltje Pieters uit Drachten betreffen. Aan de achterkant van het betreffende blaadje staan nog een tweetal aantekeningen, die wat meer licht werpen op de afkomst van de vader van Roeltje Pieters, namelijk Pieter Theunis.
De aantekeningen op de voorkant van het blaadje:
Den 21 vebrewaris 1775 is geboren mijn dogter Henke Jans `s dingsdags avonds ontrent 7 uiren.
Den 14 junius 1776 is geboren mijn zoon Tejje Jans des zondags morgen ontrent 9 uiren.
Opmerking: In het schrift is geknoeid. Omdat er bijstaat dat het op een zondag was komen 7, 14, 21 en 28 juni in aanmerking. Gelet op de duidelijke “4” zal het dus 14 juni zijn geweest.
Den 7 maart 1779 is geboren mijn dogter Jitske Jans des zondags morgen ontrent half tien.
Den 7 febri 1782 is geboren mijn dogter dog in den Heere gerust.
Den 15 majes 1783 is geboren mijn zoon Pijtter `s donderdags morgen om twe uir.
Den 11 april 1785 is geboren mijn zoon Tunnes Jans `s maandags morgen om half twa…
Den 9 november 1787 is geboren mijn zoon Rinse Jans des midags ontrent een uir.
Achterkant van het aantekeningenblaadje:
Den 1 8ber 1745 is Ate Tunnes verdronken. (=1 oktober 1745)
Den 1 desember 1762 is Haring Tunnes in den Heere gerust zoo wij hopen en den 8 begraven.
Blad uit familiebijbel Roeltje Pieters x Jan Teijes
Helemaal compleet is dit “trouwboekje” niet, want zo rond 1791 werd ook nog een dochter Sjoukje geboren.
Veel nageslacht van Jan Teijes en Roeltje Pieters heb ik niet kunnen vinden. De zoon Pieter Jans waarmee dit verhaal begon overleed al in 1810. Hij was getrouwd met Aaltje Molles (Ytsma) (1786-1824). Pieter had slechts één zoon, Pieter Pieters Posthuma (1810-1864), die later schoenmaker in Beetsterzwaag was.
Dochter Jitske Jans (1779-1858) trouwde (1807) met Hendrik Jelles Linting (Lenting) (1777-1854), wieldraaier in Gorredijk.
Facetogen
Hoewel ik geen liefhebber ben van regen overdag heeft die regen zo af en toe ook zijn voordelen. Ik was een rondje bos op de Merskenheide aan het lopen. Er hing een glazenmaker te schuilen aan een braamstruik.
Blauwe glazenmaker
Eerst dacht ik een vroege Paardenbijter te zien wat me op zich al verwonderde. Zijn schouderstreep (bovenop) was echter te breed.
Blauwe glazenmaker
Blauwe glazenmakers hebben een soort van lantaarntje op de achterlijfsegmenten 8, 9 en 10. Deze had geen vlak lopend lantaarntje op segment 8 en 9 maar eentje met een boog erin. Je kunt hieronder wel zien dat de vlakken van de linker- en rechterkant zijn samengesmolten. Op segment 7 is dat nog niet het geval. Dus een Blauwe glazenmaker, een vrouwtje, de mannetjes zijn blauwer en hebben een getailleerd achterlijf.
Blauwe glazenmaker (detail)
Ik mocht heel dichtbij komen, de libel had waarschijnlijk weinig zin om te vliegen in de regen, die steeds heviger werd. Als je zo dichtbij komt zie je meestal wel de facetogen van de libel. De regen gaf in dit geval het voordeel dat er een paar druppels op die facetogen lagen. Daardoor werden de facetten extra versterkt. Een bijzonder gezicht, zo zie je ze maar zelden.
Blauwe glazenmaker (detail)
De libel had zelf ook last van die druppels en veegde met zijn poten vakkundig de ogen schoon, alsof zij een ruitenwisser hanteerde.
Blauwe glazenmaker (detail)
Ik had nog wel wat meer foto’s willen maken maar het ging niet meer, ik kon de camera niet meer drooghouden. Nat maar tevreden kwam ik thuis.
Geelgors
Een wandeling over de Merskenheide, een speurtocht naar een mooi portretje hier of daar, misschien hing ergens een hagedis in een heidestruik. Aangekomen aan de oostkant zag ik opeens een Geelgors op het prikkeldraad langs de heide zitten. Een mooi gezicht, een gele vogel tegen een egaal groene achtergrond. Mooi bedacht, maar ……… volgens de vogel was ik te dichtbij. Hij verkaste naar een boom die daar aan de rand van de heide staat. Weg mooie achtergrond. In plaats daarvan kreeg ik veel tegenlicht in beeld.
Geelgors
Slechts heel even kreeg ik de gelegenheid een paar foto’s te maken. Toen was de ontmoeting al weer afgelopen.
Geelgors
Vogels ……, het zijn zeker geen fotomodellen, ze volgen je aanwijzingen niet op, je bent helemaal afhankelijk van de situatie op het moment. Zo’n onverwachte situatie leidde twee jaar geleden wel tot een Geelgors die me van boven nieuwsgierig zat te bekijken. Direct een heel ander beeld met een blauwe hemel als achtergrond.
Geelgors
Misschien maar goed ook dat fotografisch niet alles gaat zoals je graag zou willen. Die onverwachte ontmoetingen maken het elke keer weer spannend.
GEERT SINES 
Recente reacties