VOC-perikelen
Je moest wel durf hebben om alles en iedereen te verlaten en je aan te melden bij de VOC. Toch deden een aantal jongemannen uit deze omgeving dat. Wat het de zucht naar avontuur of was er geen ander werk te krijgen? In het Nationaal archief zijn de namen van de mannen van de VOC bewaard gebleven. Ook de namen van de (jonge)mannen uit deze omgeving. Ze zijn te vinden in het VOC-archief. De registratie is niet altijd heel precies. Het heeft me nogal wat moeite gekost om een selectie van de plaatsen van herkomst te maken omdat die plaatsnamen vaak “verhaspeld” werden. Bij sommige plaatsnamen heb ik nog wel twijfels. De meeste jongens (mannen) kregen een lagere functie, zoals matroos of lichtmatroos, soms soldaat of bosschieter. Slechts één, Doornbosch, een predikantszoon, werd assistent. Ze moesten zich melden in Amsterdam, Enkhuizen, Texel, soms Vlissingen. Vandaar uit gingen ze naar Azië.
| Naam | Herkomst | In dienst | Uit dienst | Bijzonderheden |
| Hans Jacobs | Oreterp | 27-01-1761 | 00-00-1762 | gerepatrieerd |
| Hans Jacobs | Ureterp | 31-10-1762 | 00-00-1764 | gerepatrieerd |
| Harke Gooitsens | Oerdorp | 22-01-1702 | 04-02-1704 | overleden in Azië, begunstigde is vader Gooijtjen Jans |
| Jan Hendriks | Wardorp | 03-06-1740 | 09-05-1741 | overleden aan boord van de Westerbeek |
| Gerbrand Harmens | Oerdorp | 14-11-1745 | 30-04-1746 | overleden aan boord van de Lekkerkerk. |
| Minne Jans | Oordorp | 11-02-1754 | 29-08-1755 | overleden in Azië |
| Sint Jans | Oertdorp | 07-03-1743 | 26-05-1743 | overleden aan boord van de Weltevreden |
| Mensen Wopsen | Oertdorp | 10-11-1746 | 00-00-1747 | gerepatrieerd |
| Hendrik Marcus | Oersooij | 30-12-1771 | 28-10-1772 | overleden in Azië |
| Jan Barentsz Kort | Oritenip bij Dragten | 01-01-1738 | 06-03-1738 | overleden aan boord van de Vis |
| Thijs Albertsz | Zurgerswout | 15-06-1724 | 15-03-1725 | overleden in Azië |
| Popke Jans | Zingerswalde | 12-09-1762 | 21-01-1763 | overleden aan boord van de Drie Papegaaien |
| Fredrik Hermans | Alterterp | 20-01-1745 | 30-11-1746 | vermist in Azië |
| Jurriaan Hendrik Vernikon | Olderdorp | 12-07-1756 | 30-11-1759 | weggelopen in Azië |
| Pieter Heringkla | Otterdorp | 27-10-1774 | 11-07-1775 | overleden aan boord van de Aschat |
| Jan Hendriks | Bakkeveen | 23-02-1770 | 18-11-1771 | vermist in Azië |
| Anne Luitjens | Bakkeveen | 05-12-1774 | 18-01-1775 | overleden aan boord van de Abbekerk |
| Marten Heddes | Bakkeveen | 29-12-1769 | 23-10-1770 | overleden in Azie |
| Gosse Sierds | Bakkeveen | 23-10-1753 | 30-05-1755 | overleden in Azie |
| Kornelis Jans Kort | Duurswoud | 26-09-1740 | 07-07-1742 | overleden in Azie |
| Petrus Eppo Doornbosch | Wijnjeterp | 29-09-1784 |
00-00-1787 |
gerepatrieerd |
Er zullen wellicht meer jongemannen zijn geweest uit deze omgeving die de grote reis ondernamen. Mogelijk zijn nog niet alle aktes ingevoerd in de database. Ouders en andere familieleden zullen het vertrek wel met grote bezorgdheid hebben aangezien. Want van al deze jongens kwam bijna niemand weer terug, de meesten overleden onderweg of in Azië. Slechts Hans Jacobs maakte twee reizen en hij kwam ook beide keren weer terug. Minse Wopkes kwam na één reis ook terug. Eentje liep weg in Azië en ook de assistent Doornbosch kwam terug. Je moest er inderdaad wel wat voor over hebben om op zo’n schip te stappen.
De VOC in Azië
De VOC zal in deze omgeving niet zo’n beste naam hebben gehad, je moest maar afwachten of het allemaal wel goed kwam. Later meer over andere dorpen uit de Friese wouden.
GEERT SINES 
Uit Nederland vertrokken velen naar de Oost.
Maar ook velen uit Oost-Europa vertrokken met onze schepen.
Het aantal dat deze tocht overleefden en terugkeerde is daar bij onwaarschijnlijk klein.
Uit bittere nood ging men naar de Oost.
En weinigen keerden in rijkdom terug.
Deze arbeidsmigratie is voor mij het voorbeeld van de arbeidsmigratie waar wij nu vooral over ruzieen in Nederland.
Vriendelijke groet uit Amsterdam-ZuidOost
14 november 2010 om 18:10
@Rob:
Ik heb het bewust heel beperkt gehouden in dit log en alleen een aantal opvarenden uit mijn eigen woongebied bekeken. Het is bekend dat de leefomstandigheden voor de mast van de schepen enorm slecht waren. Ook als er niets bijzonders was stierf onderweg nog altijd minstens de helft van de opvarenden. Als iemand meer wil weten dan op zeeuwsarchief.nl bij “zoeken” VOC intypen, wat een aantal interessante artikelen oplevert. Zo zijn er nog …tig andere sites over VOC.
14 november 2010 om 18:49
Toen ik bezig was met de geschiedenis van mijn buurt in Groningen, kwam ik ook een paar Indiëgangers tegen. Maar dat waren niet de besten!
Een kennelijk staande scheldcombinatie was in Groningen ook: ‘Verlopen oostindiëvaarder’.
In een van de delen Dik Trom komt ook een passage voor waarin Dik naar Oostindië wil vertrekken. Wat dan op het nippertje wordt voorkomen. Uit die passage krijg je ook niet de indruk dat men nou zo graag naar Indië ging.
Veel over het niet geringe aantal Duitse Indiëgangers is te vinden in:
http://www.dbnl.org/tekst/geld028oost01_01/
Uiteraard zit daar ook veel algemene info in.
14 november 2010 om 20:49
Bij het aanmonsteren tekende je eigenlijk je eigen doodvonnis.
De bij jou genoemde wetenschap komt niet zo snel naar voren bij het glorieus nabouwen van een VOC schip in deze tijd….
14 november 2010 om 22:39