Hutje in de heide

In de afgelopen week reed ik weer eens langs het Themapark Spitkeet in Harkema. Tijd en gelegenheid om een foto te maken had ik niet. Geen nood, ik had nog wel een oude foto van een aantal jaren geleden. Intussen is de situatie daar helemaal veranderd. Op de foto staat de spitkeet van Harkema op het armenkerkhof.

Spitkeet Harkema

In de Friese wouden (ook elders, bijv. Drenthe)) stonden vroeger veel van dit soort hutten. Het deed me ook weer denken aan dat gezin in Surhuizum waarvan ik eerst niet de geboorteaktes van alle kinderen kon vinden. Achteraf bleek dat de man en vrouw pas in 1855 waren getrouwd, hij was toen 57 jaar oud en zij 58 jaar. Een aantal kinderen waren met patroniem ingeschreven en niet met een achternaam. Het echtpaar was zoals ze dat vroeger noemden wel “over de puthaak” getrouwd, maar nooit officieel. Dat haalden ze dus op hun “oude dag” nog in. In hun huwelijksakte werden een zestal kinderen genoemd, die bij die gelegenheid allemaal werden gewettigd. Toen was het eenvoudig om de geboorteaktes op te zoeken. In die aktes wordt bij een aantal kinderen vermeld dat ze zijn geboren in een hut op de heide.

geboren in een hut op de heide

De kleurenfoto van de plaggenhut in Harkema straalt nog iets van warmte uit met die gordijnen en bloemen voor de ramen. In werkelijkheid was het bittere armoede.  Onderstaande foto uit het Fries fotoarchief uit circa 1905 laat niets te raden over. Dit is een bewoonde plaggenhut.

Plaggenhut circa 1900 / 1905

Ook uit datzelfde fotoarchief nog een andere foto ook uit het begin van de twintigste eeuw. Nu eens geen plaggen als basis maar een soort van tentdoek. Dit soort hutten zag je vaker in de veenderij-gebieden. Ze noemden het ook wel tenten.

Hut circa 1900 / 1905

Dan is de romantiek er gauw af en zie je iets van de bittere armoede. Het is nauwelijks meer dan 100 jaar geleden dat deze foto’s zijn gemaakt. Hier zie je ze niet meer, behalve in de themaparken, als herinnering. Maar als ik naar de actualiteiten op TV kijk herken je nog steeds vergelijkbare situaties. Dan is er niet zoveel veranderd in 100 jaar, het beeld heeft zich alleen verplaatst.

Advertentie